Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών με αυτό που ευρέως ορίζεται ως ΚτΠ. Αν και μελετητές των διεθνών σχέσεων παραδοσιακά εστιάζουν στις σχέσεις μεταξύ κυρίαρχων κρατών, η παγκοσμιοποίηση και η ενίσχυση των επιστημονικών δικτύων εισήγαγαν στον τομέα της διαμόρφωσης πολιτικών μη κρατικούς δρώντες, όπως Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), άτυπα κοινωνικά δίκτυα, κινήσεις πολιτών, κοινωνικά κινήματα, επιστημονικές ενώσεις κ.α.  Το μάθημα θα εξετάσει εννοιολογικά τι ορίζεται ως ΚτΠ, καθώς και το ρόλο της στην Παγκόσμια Διακυβέρνηση. Επίσης, θα μελετήσει σε βάθος τον αντίκτυπο της ΚτΠ στη διαμόρφωση πολιτικών που αφορούν κρίσιμους τομείς όπως το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τους δημοκρατικούς θεσμούς εξετάζοντας, παράλληλα, σημαντικά ζητήματα που αφορούν τη νομιμοποίηση των οργανώσεων αυτών, την λογοδοσία και την διαφάνεια. Έμφαση θα δοθεί στη θέση και το ρόλο της ΚτΠ στην Ελλάδα.

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Πρωταρχικός στόχος του μαθήματος είναι με την ολοκλήρωση του ο φοιτητής να βρίσκεται σε θέση να κατανοεί τον ρόλο της ΚτΠ και ειδικότερα των ΜΚΟ στη διαμόρφωση πολιτικών σε εθνικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Παράλληλα, στόχος είναι να κατανοήσει ο φοιτητής τα θετικά αλλά και αρνητικά χαρακτηριστικά της ΚτΠ, τον τρόπο οργάνωσης της, καθώς και τις αντιφάσεις, την ποικιλία και διαφορετικότητα των διαφόρων μορφών οργάνωσης που την απαρτίζουν.  Εστιάζοντας, τέλος, στην Ελλάδα, οι φοιτητές θα εξοικειωθούν με τους παράγοντες που επηρέασαν την εξέλιξη της ΚτΠ στη χώρα, καθώς και με τις επιδράσεις που έχουν οι τρέχουσες εξελίξεις (οικονομική κρίση, προσφυγική/μεταναστευτική κρίση) στο ευρύτερο οικοσύστημα των Ελληνικών ΜΚΟ. 

Οι ικανότητες και δεξιότητες που απέκτησαν οι φοιτητές/τριες αποτυπώνονται στις εργασίες που δήλωσαν να παραδώσουν και στις οποίες ανέλυσαν συγκεκριμένα θέματα που αφορούν το μάθημα και τους στόχους του, καθώς και στις προφορικές παρουσιάσεις κατά τις οποίες απέκτησαν δεξιότητες προφορικού λόγου και ανάπτυξης επιχειρήματος. 

ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών 

• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις 

• Λήψη αποφάσεων 

• Αυτόνομη εργασία 

• Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής 

• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

με την ευρύτερη επικράτηση των δημοκρατικών θεσμών που ουσιαστικά οδήγησαν στη σύσταση νέων μορφών αντιπροσώπευσης του πολίτη. Παράλληλα, η παγκοσμιοποίηση και οι μετασχηματισμοί του κοινωνικού κράτους ενίσχυσαν το ρόλο των νέων μορφών στη διαμόρφωση πολιτικών. Οι νέες αυτές μορφές, όπως τα Κοινωνικά Κινήματα και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) άρχισαν να αποκτούν όλο και μεγαλύτερη προσοχή. Το παρόν μάθημα σκοπεύει να αναλύσει την πολιτική επιρροή των φορέων της ΚτΠ στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Για να το επιτύχει αυτό, το μάθημα ξεκινά με μια προσπάθεια να εξοικειώσει τους φοιτητές με έννοιες όπως ΚτΠ, κοινωνικά κινήματα και ΜΚΟ, μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ιστορικής εξέλιξης και υπό το ευρύτερο εννοιολογικό πλαίσιο της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Έπεται η εστίαση στον σημαντικότερο, κατά πολλούς, εκπρόσωπο της οργανωμένης ΚτΠ, τις ΜΚΟ. Το μάθημα θα εξετάσει τι ορίζεται ως ΜΚΟ, ποιος ο ρόλος τους στη Παγκόσμια Διακυβέρνηση και πως αυτός εξελίχθηκε τα τελευταία χρόνια σε διάφορους τομείς, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον, η αναπτυξιακή συνεργασία κτλ. Στη συνέχεια οι διαλέξεις θα επικεντρωθούν στην Ελλάδα εξετάζοντας αρχικά την ευρύτερη εξέλιξη της ΚτΠ και εν συνεχεία τη θέση και το ρόλο των ΜΚΟ. Μερικά ερωτήματα που θα προσπαθήσει το μάθημα να απαντήσει αφορούν ζητήματα λογοδοσίας και διαφάνειας στον τρόπο λειτουργίας των ΜΚΟ, καθώς και τη σχέση ΜΚΟ και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

 

Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 ενότητες.

Τίτλος ενότητας	Βιβλιογραφία	Σύνδεσμος παρουσίασης
Εισαγωγή: Παγκόσμια Διακυβέρνηση και Κοινωνία των Πολιτών	Scholte Jan Aart (2007), Civil Society and the Legitimation of Global Governance, Journal of Civil Society, 3:3, pp. 305-326 Grigorescu Alexandru (2007), Transparency of Intergovernmental Organizations: The Roles of Member States, International Bureaucracies and Nongovernmental Organizations, International Studies Quarterly, 51, 3, pp. 625-648.	https://eclass.uop.gr/
Θεωρητικές προσεγγίσεις: Διαφορετικές ερμηνείες της ΚτΠ	Φερώνας Α. (2009), Κοινωνία των Πολιτών: Θεσμική Συγκρότηση και ο ρόλος της σε Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα, Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών, ΙΔ: 56, σσ. 43-69. Jensen Mark N. (2006), Concepts and conceptions of civil society, Journal of Civil Society, 2:1, pp. 39-56	https://eclass.uop.gr/
Θεωρητικές προσεγγίσεις: Φορείς της ΚτΠ ΙΙ	Jasper, J. (2010), Social Movement Theory Today: Toward a Theory of Action?, Sociology Compass, volume 4, Issue 11, pp. 965–976. Martens Κ. (2002), Mission Impossible? Defining Nongovernmental Organizations, Voluntas: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations,vol.13:3, pp. 271-285	https://eclass.uop.gr/
Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και ο ρόλος τους στις Διεθνείς Σχέσεις	Φραγκονικολόπουλος Χρήστος (2007), Ο Παγκόσμιος Ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, Αθήνα: Σιδέρης, σ. 29-93 Τζιφάκης Νίκος (2014), Τα διεθνικά δίκτυα πολιτικής και οι διεθνείς ΜΚΟ ως φορείς προαγωγής της ανθρώπινης ασφάλειας, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, Τεύχος 143B, σσ. 121-143.	https://eclass.uop.gr/
ΜΚΟ και Παγκόσμια Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση	Δούση Εμμανουέλα (2014), Η Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση σε Κρίση, Αθήνα: Παπαζήσης, σσ. 122-132 Bernauer, Thomas, and Carola Betzold (2012), Civil Society in Global Environmental Governance, The Journal of Environment & Development, vol. 21, no. 1, 2012, pp. 62–66.	https://eclass.uop.gr/
Η θέση και ο ρόλος της ΚτΠ στη Κίνα και τη Ρωσία.	Crotty Jo (2009), Making a Difference? NGOs and Civil Society Development in Russia, Europe-Asia Studies, 61:1, pp. 85-108. Upadhyay Archana (2006), Civil Society and Democratic Space in Russia, Economic and Political Weekly, vol. 41, no. 45, pp. 4651–4653. Hsu Jennifer Y. J. and Hasmath Reza (2016), A maturing civil society in China? The role of knowledge and professionalization in the development of NGOs, China Information, Vol 31(1), pp. 22-42.	https://eclass.uop.gr/
Ενδιάμεση εξέταση
ΜΚΟ και λογοδοσία/διαφάνεια	Φραγκονικολόπουλος Χρήστος (2007), Ο Παγκόσμιος Ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, Αθήνα: Σιδέρης, σ. 207-247 Gent, S., Crescenzi, M., Menninga, E., & Reid, L. (2015), The reputation trap of NGO accountability, International Theory, 7(3), pp. 426-463	https://eclass.uop.gr/
Η ΚτΠ στην Ελλάδα	Μουζέλης Ν., Παγουλάτος Γ. (2003), Κοινωνία Πολιτών και Ιδιότητα του Πολίτη στη μεταπολεμική Ελλάδα, Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήµης , τεύχος 22, σσ. 5-29. Sotiropoulos D. A. (2004) “Formal Weakness and Informal Strength: Civil Society in Contemporary Greece”, Hellenic Observatory, Discussion Paper No16, Hellenic Observatory, LSE,   http://www.lse.ac.uk/collections/hellenicObservatory/pubs/DP_oldseries… generated-subheading1 Huliaras, A. (2014), “Creating Civic Engagement from the Top: The dynamics of civil society in Greece”, The Jean Monnet Papers on Political Economy, 10/2014.	https://eclass.uop.gr/
Οι Επιδράσεις της Οικονομικής Κρίσης στις ΜΚΟ στην Ελλάδα	Simiti M. (2015), «Social Need’ or ‘Choice’? Greek Civil Society during the Economic Crisis», Hellenic Observatory Papers on Greece and Southeast Europe, GreeSE Paper No.95, London School of Economics and Political Science (LSE). Σημίτη M. (2014), Κράτος και Εθελοντικές Οργανώσεις την περίοδο της Οικονομικής Κρίσης, Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, Τεύχος 42, σσ. 36-61. Bourikos, D. & Sotiropoulos, D. (2014), “Economic Crisis, Social Solidarity and the Voluntary Sector in Greece”, ELIAMEP, Crisis Observatory. Sotiropoulos, D. (2014), ‘Civil Society in Greece in the Wake of the Economic Crisis’, KAS. Σωτηρόπουλος Δ. (2017), Η Ελληνική Κοινωνία Πολιτών και η Οικονομική Κρίση, Αθήνα: Ποταμός Huliaras, A. (2015), ‘Greek civil society: The neglected causes of weakness’. In J. Clarke, A. Huliaras, & D. A. Sotiropoulos (Eds.), Austerity and the third sector in Greece. London: Ashgate, pp. 9–28. Tzifakis, N., Petropoulos, S. and Huliaras, A. (2017). The Impact of Economic Crises on NGOs: The Case of Greece. Voluntas. International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations. Vol. 28 (4), pp. 1390-405.	https://eclass.uop.gr/
Οι Επιδράσεις της Προσφυγικής Κρίσης στις ΜΚΟ στην Ελλάδα	Skleparis, D.  and Armakolas, I. (2016), ‘The refugee crisis and the role of NGOs, civil society, and media in Greece’. In: Phillips, D. L. (ed.) Balkan Human Corridor: Essays on the Refugee and Migrant Crisis from Scholars and Opinion Leaders in Southeast Europe. Institute for the Study of Human Rights (ISHR), Columbia University: New York, pp. 171-184.	https://eclass.uop.gr/
Συμπεράσματα/Ανακεφαλαίωση		https://eclass.uop.gr/
Παρουσίαση εργασιών

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

 

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Η οργάνωση του μαθήματος (πχ ανακοινώσεις, πρόσθετο ηλεκτρονικό διδακτικό υλικό, επιλογή/υποβολή/βαθμολόγηση εργασιών κλπ) στηρίζεται στην αξιοποίηση του e-class.

Σε όλες τις παραδόσεις γίνεται παρουσίαση με τη χρήση υπολογιστή και projector.

Η βαθμολογία καταχωρείται με τη χρήση της εφαρμογής classweb (https://e-secretary.uop.gr/classweb/)

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δραστηριότητα	Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις+Τελικές εξετάσεις	13 Εβδ. x 3 ώρες χ 1,5= 58,5 ώρες
Εργασία	6 Εβδ. x 3 ώρες x 1,5 = 27ώρες
Ενδιάμεση Εξέταση	7 Εβδ. x 3 ώρες x 1,5 = 31,5 ώρες
Προφορική παρουσίαση	1 ώρα επαφής + 1 ώρα προετοιμασίας= 2 ώρες
Σύνολο Μαθήματος	118 ώρες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ 

Η αξιολόγηση γίνεται στην ελληνική γλώσσα (κατ’ εξαίρεση στα αγγλικά στους φοιτητές Erasmus) με διαδικασία:

Τελικές Γραπτές εξετάσεις: 60%

Ενδιάμεση εξέταση:20%

Ατομική Εργασία: 20%

 

Η τελική βαθμολογία του/της φοιτητή/τριας προκύπτει από το άθροισμα των επιμέρους βαθμολογιών. 

Η ατομική εργασία αφορά στην καταγραφή και αξιολόγηση μιας ελληνικής ΜΚΟ (έκταση έως 2.000 λέξεις).

 

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος είναι ο/η φοιτητής/τρια να πάρει προβιβάσιμο βαθμό (τουλάχιστον 5) στις γραπτές εξετάσεις. 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Βασικά εγχειρίδια: 

• Φραγκονικολόπουλος Χρήστος (2007), Ο Παγκόσμιος Ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, Αθήνα: Σιδέρης
• Σωτηρόπουλος Δ. (2017), Η Ελληνική Κοινωνία Πολιτών και η Οικονομική Κρίση, Αθήνα: Ποταμός

- Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

• Antrobus, P. (1987) “Funding for NGOs: Issues and options”, World Development 15: 95-102.
• Bouret, O., Lee, S. and McDonnell (2013) “Aid at a Glance: Flows of official development assistance to and through civil society organisations in 2011”, OECD.
• Bourikos, D. & Sotiropoulos, D. (2014), “Economic Crisis, Social Solidarity and the Voluntary Sector in Greece”, ELIAMEP, Crisis Observatory.
• Chin, G. and Quadir, F. (2012) “Introduction: rising states, rising donors and the global aid regime”, Cambridge Review of International Affairs, 25(4): 493-506.
• Chtouris, S. and Miller, D. (2017). Refugee Flows and Volunteers in the Current Humanitarian Crisis in Greece. Journal of Applied Security Research. Vol. 12 (1), pp. 61-77.
• Clarke, J., Huliaras, A., & Sotiropoulos, D. A. (2016). Crisis and civil society in Greece. The European Financial Review, pp. 28–30.
• Cottle, S., and Nolan, D. (2007) “Global humanitarianism and the changing aid-media field”, Journalism Studies, 8(6): 862–878.
• Davies, R. (2001) “Monitoring and evaluating NGO achievements”, in  V. Desai and R. Potter (eds) The Companion to Development Studies, Routledge. 
• DOCHAS (2008) “A Wave of Change: How Irish NGOs Will Sink Or Swim”, the Irish Association of Non-Governmental Development Organizations. 
• Dreher, A. et al (2009) “Acting Autonomously or Mimicking the State andPeers?A Panel TobitAnalysis of FinancialDependence and Aid Allocation by Swiss NGOs”, CESIFO Working Paper No. 2617, April.
• Ebrahim, A. (2003), ‘Accountability in Practice: Mechanisms for NGOs’, World Development 31(5), pp. 813-829.
• Edwards, M. and Hulme, D. (1998) “Too Close For Comfort? The Impact of Official Aid on Nongovernmental Organizations”, Current Issues in Comparative Education, 1(1).
• Edwards M. (ed.) (2011) The Oxford Handbook of Civil Society, Oxford University Press: Oxford, New York.
• ESADE (2012) “Estudiosobre el presente y future delTercer Sector social en un entorno de crisis”, December. EU Citizenship Program website.
• Evangelinidis, A. (2016). The Greek State’s Response to the Refugee Crisis and the Solidarity Movement. Contemporary Southeastern Europe. Vol. 3 (1), pp. 32-36.
• Feixa,C.,  Pereira, I. & Juris,  J.S. (2009), “Global Citizenship and the “New, New” social movements: Iberian Connections”, Nordic Journal of Youth Research, vol 17 (4)
• Fenton, N. (2010) “NGOs, new media and the mainstream news” in N. Fenton (ed.) New media, old news, London, UK: SAGE, pp. 153–168.
• Finke, B. (2007), “Civil Society Participation in EU Governance”, Living Reviews in European Governance, no.2
• Fowler, A. (1993) “NGOs as agents of democratization: An African perspective”. Journal of International Development, 5(3): 325-339.
• Gansbergen, A. and Breauckmann, T. (2017). Refugee Related Organisations in Greece and their Cooperation Networks in the Context of the European Asylum Regime. Athens Journal of Mediterranean Studies. Vol 3 (2), pp. 151-162.
• Garefi, I. & Kalemaki, E. (2013), “Informal Citizen Networks: The case of Greece”, A deliverable of the project: “The theoretical, empirical and policy foundations for building social innovation in Europe” (TEPSIE), European Commission – 7th Framework Programme, Brussels: European Commission, DG Research 
• Gazely B, and Brudney J. (2007). The Purpose (and Perils) of Government–Nonprofit Partnership. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly. Vol. 36(3), pp.389–415.
• Gemmill, B. & Bamidele-Izu, A. (2002), “The Role of NGOs and Civil Society in Global Environmental Governance”, in D. Esty and M. Ivanova (eds), Global Environmental Governance. Options & Opportunities, New Haven: Yale School of Forestry and Environmental Studies
• Hadjiyanni, A. (2010), “On Social Cohesion in Greece”, The The Tocqueville Review, XXXI(1)
• Henderson, P and Vercseg, I. (2010), Community Development and Civil Society, Bristol: Policy press
• Huliaras, A. (2014), “Creating Civic Engagement from the Top: The dynamics of civil society in Greece”, The Jean Monnet Papers on Political Economy, 10/2014.
• Kaldor M. (2003) “The Idea of Global Civil Society”, International Affairs Volume 79, Issue 3, pp. 583–593.
• Keane, J. (2009), “Civil Society, Definitions and Approaches”, in: Helmut K. Anheier, Stefan Toepler (eds), International Encyclopedia of Civil Society, Berlin/Heidelberg: Springer-Verlag
• Kitching, G., Haavik, H., Tandstad, B., Zaman, M. and Darj., E. (2016). Exploring the Role of Ad Hoc Grassroots Organizations Providing Humanitarian Aid on Lesvos, Greece. PloS Currents. Vol. 17 (8).
• Lang, S. (2013) NGOs, civil society and the public sphere, Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Lewis, D. & Kanji N. (2009), Non-Governmental Organizations and Development, London/New York: Routledge
• Lisner, j. (1977) The politics of altruism: a study of the political behaviour of voluntary development agencies, Lutheran World Federation.
• Mackonis, A. and Silenas, Z. (2013) “Helping Themselves: Six ways to reform EU Funding of NGO’s”, New Direction Report, September.
• Marzouk, M. (1996) “The associative phenomenon in the Arab World: Engine of democratization or witness to the crisis?”, in D. Hulme and M. Edwards (Eds) Too close for comfort? NGOs, states and donors, London, Macmillan, and New York: St. Martins Press.
• Narayan, D. (1999), “Can Anyone Here Us?”, Poverty Group, PREM, World Bank.
• Nelson, J. (2007) “The Operation of Non-Governmental Organizations (NGOs) in a World of Corporate and Other Codes of Conduct”, Corporate Social Responsibility Initiative – Harvard University, Working Paper No. 34.
• Nelson, J. (2007) “The Operation of Non-Governmental Organizations (NGOs) in a World of Corporate and Other Codes of Conduct”, Corporate Social Responsibility Initiative – Harvard University, Working Paper No. 34.
• Powers, M. (2014) “The Structural Organization of NGO Publicity Work: Explaining Divergent Publicity Strategies at Humanitarian and Human Rights Organizations”, International Journal of Communication 8: 90–107.
• Pratt, B. (2014), “40 years of NGO development: Time to rediscover a purpose?”, INTRAC, Briefing Paper 40.
• Rademacher, A. & Tamang, D. (1993) Democracy, development and NGOs, Kathmandu: SEARCH.
• Petropoulos S., Valvis, A. (2015), ‘Crisis and Transition of NGOs in Europe: The Case of Greece. In: Katsikides S., Koktsidis P. I. (eds), Societies in Transition, Switzerland: Springer. 
• Salamon, L. (1993) “The global associational revolution: The rise of the third sector on the world scene”, Occasional Papers No. 15, Baltimore: Institute for Policy Studies, Johns Hopkins University.
• Salgado, R. (2017). Europeanization of civil society organizations in times of crisis? Exploring the evolution grant-seeking strategies in the EU multi-level system. European Politics and Society. Vol. 18 (4), pp. 511-528.
• Seckinelgin, H. (2002) Civil society as a metaphor for western liberalism, London: Centre for Civil Society, London School of Economics
• Smith, K. (2011) “Non-DAC Donors and Humanitarian Aid: Shifting structures, changing trend”, Global Humanitarian Assistance Briefing Paper, 07/2011.
• Sotiropoulos D., Karamagioli, E. (2006), “Greek Civil Society: The Long Road to Maturity, CIVICUS – Civil Society Index Shortened Assessment Tool, Report for the Case of Greece”, Athens. 
• Sotiropoulos, D. (2014), “Civil Society in Greece in the Wake of the Economic Crisis”, Konrad Adenauer Stiftung (KAS).
• Summa, H. and Toulemonde, J. (2002) “Evaluation in the European Union: Addressing Complexity and Ambiguity” in J.E. Furubo et al (eds) International Atlas of Evaluation, New Jersey: Transaction Publishers.
• Toulemonde, J. (1995) “The Emergence of an Evaluation Profession in European Countries: The Case of Structural Policies”, Knowledge and Policy: The International Journal of Knowledge and Utilization, 8(3): 43-54.
• Uphoff N., Krishna A. (2004) «Civil Society and Public Sector Institutions: More than a zero-sum relationship», Public Administration and Development, 24, σσ. 357-372
• Vakil, A. (1997) “Confronting the classification problem: toward a taxonomy of NGOs”, World Development 25, 12
• Valvis, A. (2014), ‘Greek Media, The Vigilante of the NGO Sector, ELIAMEP WP 56.
• Valvis A., Huliaras A., Petropoulos S., Kaisari K. (2018), ‘External drivers for domestic activism: Τhe Impact of the Refugee Crisis on Greek Civil Society’, paper presented at the NCVO Conference London, 6-7/9/2018.
• Voss, K. & Williams, M. (2009), “The Local in the Global: Rethinking Social Movements in the New Millennium”, Institute for Research on Labor and Employment Working Paper Series (University of California, Berkeley).
• Woods, N. (2008) “Whose aid? Whose influence? China, emerging donors and the silent revolution in development assistance,” International Affairs, 84: 1205–21.
• Αφουξενίδης, Α.,  Συρακούλης Κ.  (2008)      Η  δυναμική και τα όρια της κοινωνίας των πολιτών,  Αθήνα: εκδόσεις Προπομπός.
• Αφουξενίδης Α. (2015) «Η Κοινωνία Πολιτών στην Εποχή της Κρίσης» στο Το Πολιτικό Πορτραίτο της Ελλάδας, επιμ. Ν.Γ. Γεωργαράκης & Ν. Δεμερτζής, Εκδόσεις Gutenberg & Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, 2015, σελ. 317-336
• Βάλβης Αναστάσιος (2013), ‘Η συμβολή των ΜΚΟ στη διαχείριση διασυνοριακών υδατικών πόρων: Το παράδειγμα της λίμνης Πρέσπας’, Πρακτικά 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Περιβαλλοντικής Πολιτικής & Διαχείρισης Τμήμα Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 31 Μαΐου- 2 Ιουνίου 2013, σελ. 71-82.
• Βάλβης Α. (2018), ‘Ο ρόλος των ΜΚΟ στη Παγκόσμια Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση’, στο: Α. Κλάψης (επιμ.), Ειδικά Θέματα Διπλωματίας και Διεθνούς Οργάνωσης, Αθήνα: Παπαζήσης (υπό έκδοση).
• Βούλγαρης Ι. (2006) «Κράτος και κοινωνία πολιτών στην Ελλάδα: Μια σχέση προς επανεξέταση;», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήµης, τχ. 28, σσ. 5-33.
• Καβουλάκος Κ. (2015) «Κινήματα και εναλλακτικοί χώροι στην Ελλάδα της κρίσης. Μια νέα κοινωνία πολιτών» στο Το Πολιτικό Πορτραίτο της Ελλάδας, επιμ. Ν.Γ. Γεωργαράκης & Ν. Δεμερτζής, Εκδόσεις Gutenberg & Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.
• Μουζέλης Ν. (2008) «Κράτος και κοινωνία πολιτών. Από το παλιό στο νέο παράδειγµα;», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήµης, τχ. 30, σσ. 107-114.
• Σωτηρόπουλος Δ. Α. (2004), Η Άγνωστη Κοινωνία Πολιτών, Αθήνα: Ποταμός
• Χουλιάρας A, Σκλιάς Π. (επιμ.) (2002), Η Διπλωματία της Κοινωνίας των Πολιτών, Αθήνα: Παπαζήσης.

URL ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ECLASS (ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ)

https://eclass.uop.gr/courses/256/